تحقیق درباره جابربن حیان

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات

فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 8

نوابغ علمی ایران ؛ جابربن حیان

ایران صدا: جابر بن حیان معروف به صوفی یا کوفی ، کیمیاگر ایرانی بوده و در قرن نهم میلادی می زیسته و بنا به نظریه اکثریت قریب به اتفاق کیمیاگران اسلامی، وی سرآمد کیمیاگران اسلامی قلمداد می شود. شهرت جابر تنها به جهان اسلام محدود نمی شود. ابن خلدون درباره جابر گفته است : جابربن حیان پیشوای تدوین کنندگان فن کیمیاگری است ... / گروه دانش و فناوری

جابربن حیان ، کتابی مشتمل بر هزار برگ و متضمن 500 رساله ، تالیف کرده است. « برتلو » شیمیدان فرانسوی که به « پدر شیمی سنتز » مشهور است ، سخت تحت تاثیر جابر واقع شده و می گوید : « جابر در علم شیمی همان مقام و پایه را داشت که ارسطو در منطق . » جورج سارتون میگوید : « جابر را باید بزرگترین دانشمند در صحنه علوم در قرون وسطی دانست . » اریک جان هولیمارد ، خاورشناس انگلیسی که تخصص وافری در پژوهشهای تاریخی درباره جابر دارد، چنین می نویسد : جابر شاگرد و دوست امام صادق (ع) بود و امام را شخصی والا و مهربان یافت ؛ بطوری که نمی توانست از او جدا ولی بی نیاز بماند . جابر می کوشید تا با راهنمایی استادش ، علم شیمی را از بند افسانه‌های کهن مکاتب اسکندریه برهاند و در این کار تا اندازه‌ ای به هدف خود رسید. برخی از کتابهایی که جابر در زمینه شیمی نوشته عبارتند از : الزیبق ، کتاب نار الحجر ، خواص اکسیر الذهب ، الخواص ، الریاض و ...وی به آزمایش بسیار علاقمند بود . از این رو ، می توان گفت نخستین دانشمند اسلامی است که علم شیمی را بر پایه آزمایش بنا نهاد . جابر نخستین کسی است که اسید سولفوریک یا گوگرد را از تکلیس زاج سبز و حل گازهای حاصل در آب بدست آورد و آن را زینت الزاح نامید . جابر اسید نیتریک یا جوهر شوره را نیز نخستین بار از تقطیر آمیزه‌ ای از زاج سبز ، نیترات پتاسیم و زاج سفید بدست آورد . جابربن حیان در حدود سال 750 میلادی ولادت یافت . اما در مورد تاریخ دقیق تولد وی و حتی مرگ و محل تولد اختلاف نظر وجود دارد . پاره ‌ای از قراین این گمان را بر می‌ انگیزند که او ، ایرانی و زادگاهش طوس از شهرهای خراسان بوده است . گفتنی است که صفت کوفی که در روایات بسیاری به دنبال نام جابر آمده است ، نشانگر زادگاه او نیست ، بلکه حاکی از آن است که وی مدتی در کوفه اقامت داشته است . اعتقادات جابر

جابر هم شیعه ، هم فیلسوف و هم کیمیاگر (شیمیدان) بوده است . او در سیاست ، شیعه ، در بحث و استدلال فیلسوف و در علم و دانش ، شیمیدان بود . بالاتر از همه اینها او یک صوفی بود . آنچنان که پسوند صوفی را همچون جزئی از نام خود پیوسته به همراه داشت و به نام جابر بن حیان صوفی خوانده می ‌شد . نام امام جعفر صادق علیه‌ السلام فراوان در کتابهای جابر آمده است ، زیرا وی از شاگردان امام جعفر صادق علیه‌ السلام بوده است . ارتباط جابر با امام جعفر صادق علیه ‌السلام باید کوتاه مدت بوده باشد ، زیرا شهادت امام جعفر صادق علیه ‌السلام در سال 765 میلادی یعنی حدود بیست سال پس از ولادت جابر ، اتفاق افتاده است.

منزلت جابر در علم شیمی

جابر نخستین شیمیدان عرب است . وی اولین کسی است که به علم شیمی شهرت و آوازه بخشید و بی ‌تردید نخستین مسلمانی است که شایستگی کسب عنوان شیمیدان را دارد . ظاهرا همین بلندی مقام ، پرآوازگی و دانش عظیم او موجب شده است که بعضی او را مورد قدردانی و ستایش و بعضی دیگر مورد حسادت و کینه ‌توزی خود قرار دهند .

جابر و امام صادق علیه السلام

درباره این مطلب که آیا جابر از شاگردان امام صادق علیه السلام بوده یا نه ، بحث های زیادی شده است . در مهم ترین منابع نخستین رجال شیعه، مانند کشی ، نجاشی و شیخ طوسی که آثارشان به دست ما رسیده نامی از جابر نمی برند که در میان اصحاب امام صادق ذکر کنند ولی عده ای از مولفان از جمله ابن ندیم ، سید طاووس ، ابن خلکان و تستری و پاره منابع متاخره مانند حسین بن محمد زیدی حسینی مولف « دستور المنجمین » و دیگران ، تصریح دارند بر اینکه او از شاگردان امام جعفر صادق علیه السلام بود ( با توجه به علاقه زیاد او به فلسفه و گرایش او به عرفان، بر می آید که او پیوسته در محفل امام صادق و در مکتب آن حضرت بوده است ). البته باید این ارتباط کوتاه مدت باشد زیرا شهادت امام صادق حدود 20 سال بعد از تولد جابر اتفاق افتاد .

زندگینامه

زمان زندگی جابر جابربن حیان در حدود سال 750 میلادی ولادت یافت. اما در مورد تاریخ دقیق تولد و حتی مرگ و محل تولد وی اختلاف نظر وجود دارد. پاره‌ای از قراین این گمان را برمی‌انگیزد که او، ایرانی و زادگاهش طوس از شهرهای خراسان بوده است. گفتنی است که صفت کوفی که در روایات بسیاری به دنبال نام جابر